حمام حاجي رئيس تربت حيدريه

شنبه ۲۹ خرداد ۹۵ | ۱۴:۲۹ ۴۰ بازديد

حمام حاجي رئيس كه از ديدني هاي اطراف مشهد به شمار مي رود، در محدوده جنوب غربي بافت تاريخي تربت حيدريه و در مركزيت بازار هاي سنگ فرش و رباط در انتهاي خيابان روحبخش واقع شده است. حمام حاجي رئيس مربوط به دوره قاجار است و در تاريخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۱۴۶ به‌ عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. اين بناي تاريخي در مجاورت بناهاي تاريخي شهر از جمله كاروانسراي لاري و اميني قرار داشته و در گذشته رباط شيرواني متصل به ضلع جنوبي آن بوده كه متاسفانه تخريب شده است.

اين حمام از ابنيه‌ ارزشمند تاريخي شهرستان تربت حيدريه و همچون ديگر آثار تاريخي مشهد است كه براساس نوشته حك شده بر سر در ورودي به سال 1272 هجري شمسي به همت حاج سيدمحمد رئيس التجار (حاجي رئيس) جهت امور عام‌المنفعه در زميني به ابعاد 35*45 متر بنا شده است. حمام از دو قسمت مردانه و زنانه تشكيل شده و شامل فضاهاي ورودي, رختكني (سربينه) مياندر، گرمخانه، مخازن آب گرم و سرد، گلخن مي باشد. در سر در ورودي حمام كاشي هاي لاجوردي منقوش به گل و بوته، نقاشي و تاريخ ساخت حمام خودنمايي مي كند. از ويژگيهاي جالب قسمت رختگني، هشت ستون سنگي مزين به نقاشي هاي زيباست كه سقف گنبدي شكل و سرسرا را برروي خود تحمل مي كند.

حمام حاجي رئيس كه مورد علاقه گردشگران تور مشهد است با وسعتي معادل ۱۰۱۰ متر دربرگيرنده يك حمام مردانه و يك حمام زنانه مي باشد. حمام مردانه كه بخش اصلي را شامل مي شود از وسعت بيشتري برخوردار بوده و كليه فضاهاي موجود در يك حمام سنتي چون : ورودي ، سربينه ، مياندر ، گرمخانه ، خزينه و حتي چهارحوض ( درياچه ) و تونخانه را دارا ست .

ورودي حمام در راستاي خيابان روحبخش قرار داشته و با دربي چوبي و طاقي هلالي كه حاشيه آن باقابچه هاي آجري و كاشي هاي هفت رنگ با تصوير سربازان قاجاري مزين گرديده است به راحتي قابل شناسايي است .
سربينه حمام با پلان مستطيل شكل و وسعت تقريبا”۲۳۰ متر با هشت ستون سنگي كه بر پاي دارنده گنبد مركزي و پوشش هاي گنبدي چهار بخشي پيرامون آن مي باشد اولين فضاي اصلي حمام را شامل مي شود .
گرمخانه حمام در ضلع غربي سربينه پس از مياندر و فضاهاي جانبي آن قرار دارد، وسعت آن معادل ۱۸۰ متر بوده و چهار ستون سنگي در مركز همانند ستونهاي سربينه پوشش دهنده اين بخش مي باشند .
خزينه با وسعت حدودا” ۹۰ متر در ضلع غربي گرمخانه قرار داشته است . در حال حاضر آثار نيم ستونها و طاقهاي هلالي در ضلع غربي گرمخانه نشان از ارتباط اين دو قسمت دارد .
چهار حوض فضايي است واقع در ضلع جنوبي گرمخانه به مساحت ۹۰ متر و حوضي ( استخر )وسيع به عمق يك متر ونيم در وسط و دو سكوي دو متري در پيرامون كه مكاني مناسب جهت تفريح و استحمام در فصل تابستان بوده است.
حمام زنانه نيز كه در ضلع غربي حمام قرارداشته با وسعتي بسيار كمتر حدود ۲۰۰ متر و كليه فضاهاي حمام مردانه به جز چهارحوض را در مقياس كوچكتر و به صورت بسيار ساده ،شامل مي شود .